ข้อสอบมาตรฐาน และมาตรฐานการสอบ

• ใครที่เรียนวัดผลมาคงรู้ดี ในการออกข้อสอบแบบ Multiple Choice นั้น ตัวเลือกที่ถูกควรกระจายไปเท่าๆกัน เช่นถ้ามีตัวเลือก 4 ตัว คือ ก ข ค ง จำนวนข้อที่ถูกควรจะเป็นของ ก ถึง ง จำนวนพอๆ กัน ดังนั้น ถ้ามีข้อสอบ 100 ข้อ ข้อ ก็น่าจะเป็นข้อถูกประมาณ 25 ข้อ
• ประการต่อมาคือ เขาก็บอกอีกว่า ตามทฤษฎีแล้ว ข้อสอบที่ดีนั้น ต้องสามารถจำแนกคนได้ คือ คนที่มีความรู้มากที่สุดก็ควรจะได้เต็ม แต่คนที่ไม่มีความรู้เลย ก็ควรจะได้ ศูนย์ คะแนน จากข้อสรุปทั้งสองประการที่กล่าวมา ก็แสดงว่า ถ้าคนเข้าสอบคนหนึ่งรู้หลักการนี้ แล้วทำข้อสอบโดยกาที่ข้อ ก. หมด เข้าก็น่าจะได้คะแนนประมาณ 25 เปอร์เซ็นต์ ก็แสดงว่า เขามีความรู้ประมาณ 25 เปอร์เซ็นต์ ของความรู้ทั้งหมด จริงหรือไม่ คำตอบคือ ไม่จริงเพราะเขาไม่ได้อ่านคำถามด้วยซ้ำ แต่เขากา ข้อ ก.ทั้งหมด ซึ่งถ้าเป็นอย่างนี้ ความผิดพลาดอยู้ที่ตรงไหน
• ที่ยกตัวย่างมากนี้ เพื่อแสดงให้เห็นว่า การวัดความสามารถทางสมองนั้น ไม่ใช่เป็นการวัดทางตรง เพราะไม่มีเครื่องมืออะไรเข้าไปวัดในสมองได้ จึงต้องวัดโดยวิธีการอ้อมๆ เช้าการใช้แบบทดสอบ เมื่อเป็นการวัดทางอ้อม ก็เลยมีส่วนที่ผิดพลาด หรือเรารู้จักกันว่ามันเป็น error จึงขึ้นอยู่กับว่า เราจะยอมให้มันผิดพลาดได้เท่าไร ประการต่อมาที่ต้องคิดกันต่อไปว่า ข้อสอบตามอุดมคติที่ว่านั้น จริงๆ มันมีหรือไม่ คือข้อสอบที่คนไม่มีความรู้แล้วตอบได้ศูนย์ และคนที่รู้ทั้งหมดได้ร้อย คำตอบก็ได้ตรงกันว่า ไม่มีหรอกครับ นั่นก็แสดงความข้อสอบที่มีนั้น ไม่ได้ดีที่สุด แต่ก็ไม่ได้หมายความว่า แบบทดสอบใช้ไม่ได้ เพราะคนที่ทำข้อสอบ ก็ต้องพยายามทำให้ข้อสอบนั้นดีที่สุด จึงมีคำว่า ข้อสอบมาตรฐานขึ้นมา
• ก่อนที่จะเข้าเรื่องข้อสอบมาตรฐาน มาดูอีกตั้งอย่างหนึ่ง การทำข้อสอบสมัยนี้ บางครั้งก็มีการให้คะแนนที่แปลกไปอีก เช่น ใครทำถูก ได้ 1 คะแนน ทำผิด ติดลบ 1 คะแนน แต่ถ้าไม่ทำได้ 0 ที่เป็นเช่นนี้ เขาบอกว่า ป้องกันการเดา ก็มีคำถามต้อมาว่า คะแนนทีได้สมุติว่า คนสอคนไม่มีความรู้เลยทั้งคู่ แต่คนหนึ่งทำข้อสอบทั้งหมดทุกข้อ แต่เมื่อเขาไม่รู้เลย จึงผิดหมด เขาจะได้คะแนนเป็นลบ 100 แต่อีกคนหนึ่งไม่กาเลย เขาได้ 0 คะแนน ซึ่งตัวเลขไม่ติดลบ จะแปลความหมายของความรู้ของคนสองคนนี้อย่างไร
• มาเข้าเรื่องข้อสอบมาตรฐานได้แล้ว คำว่ามาตรฐานและข้อสอบมาตรฐานนั้นนักวิชาการก็ช่วยกันคิดและกำหนดเป็นแนวทางหรือ ทฤษฎีไว้มากมายว่า ข้อสอบมาตรฐานต้องมีลักษณะอย่างไรบ้าง (จะไม่กล่าวทั้งหมดในที่นี้ เพราะมีรายละเอียดมาก)ที่สำคัญคือ ตัวข้อสอบต้องเป็นมาตรฐาน และกระบวนการทดสอบต้องเป็นมาตรฐาน ถ้าข้อสอบเป็นมาตรฐานแล้ว แต่กระบวนการสอบไม่ดี ผู้ทำข้อสอบลองข้อสอบกัน ผลคะแนนที่ออกมาก็เชื่อถือไม่ได้ ดังนั้นคำว่ามาตรฐาน ต้องเป็นมาตรฐานตั้งแต่กระบวนการทำข้อสอบให้เป็นมาตรฐาน และกระบวนการสอยที่เป็นมาตรฐาน